Kultura jest tym, co sprawiło, że człowiek stał się czymś innym niż tylko przypadkowym wydarzeniem w przyrodzie. Stwierdzenie zawarte w powyższym zdaniu (autorstwa André Malraux francuskiego pisarza i eseisty) wydaje się być bezdyskusyjnym, lecz jak się okazuje nie dla wszystkich.
W pierwszy dzień nowego 2017 roku, w radiowych wiadomościach RFM Classic, które gra dla mnie i teraz, podano informację o krytycznej ocenie zakupu Kolekcji Czartoryskich. Podważano zasadność nabytku i jego wygórowaną cenę. Każdy budżet jest ograniczony, a pilnych i ważnych wydatków nigdy nie ubywa. Z całą pewnością jest wiele do zrobienia w naszym kraju, by był krainą miodem i mlekiem płynącym. Nie o tym tu jednak mowa. Skoro pojawiły się takie głosy to oznacza, że należy przypomnieć sobie czym jest dziedzictwo kulturowe i dlaczego tak ważne jest dla każdego z nas. Kulturalne dziedzictwo Polski to nasza przeszłość narodowa. Wszystko to, co otrzymaliśmy od naszych przodków w spadku – dobra kultury, nauki i sztuki, które udało się nam zachować fizycznie (materialnie) i zapamiętać.
W imieniu naszego narodu zadaniem Państwa jest ochrona dziedzictwa narodowego dla dobra społeczeństwa i jego rozwoju; dla następnych pokoleń, by mogły istnieć we wspólnocie i kierować się określonymi wartościami. Polska kultura jest świadectwem naszego istnienia przez wieki, świadectwem historycznego rozwoju i naszych osiągnięć. By móc odwoływać się do świadectw przeszłości trzeba sięgać do źródeł. Kulturalne dziedzictwo Polski stanowi część dziedzictwa światowego i podlega ochronie prawnej. Na Konferencji Generalnej UNESCO w 1972 roku ustalono jej zasady. Jednym z najważniejszych wniosków było stwierdzenie, że dziedzictwo kulturowe powinno być chronione jako część podstawowego prawa każdego człowieka.
Dzięki dokonanemu zakupowi przez Skarb Państwa między innymi: około 86 tysięcy obiektów muzealnych, blisko 250 tysięcy bibliotecznych, a także roszczeń związanych z odzyskaniem w przyszłości, obecnie uznanych za zaginione, 840 dzieł sztuki (w tym Szkatuła Królewska i obraz autorstwa Rafaela Santiego Portret Młodzieńca) będziemy mogli jeszcze lepiej poznać swoją przeszłość i ją zabezpieczyć. Posiadanie w kolekcji narodowej jedynego i w dodatku jednego z trzech najlepszych obrazów na świecie pędzla Leonarda da Vinci jest ogromnym kulturowym wyróżnieniem w świecie. Zawdzięczamy to wielowiekowej pasji do sztuki rodu Czartoryskich. Mogę tylko podziękować i cieszyć się z tego faktu.
Czasy, w których przyszło nam żyć nie sprzyjają humanistycznej refleksji o świecie. Globalizacja i postęp technologiczny robią swoje. Musimy zadbać o wartościowe świadectwa naszego istnienia, by nadchodzące pokolenia mogły znaleźć w nich sens własnego istnienia. Pustka i zagubienie są nieusuwalną częścią kultury prawego kciuka. Do tego, co w tej kulturze stało się najważniejsze, nawet całej dłoni nie trzeba. Prawy kciuk wystarczy do wciskania klawiszy pilota i telefonu. Zapewne od początku ewolucji ludzie nie mieli tak sprawnych kciuków jak teraz. I również nigdy nie byli tak bezradni wobec własnego życia. Kiedy zaczynam rozmawiać ze studentami o najbardziej klasycznych dylematach, o których pisał już Platon okazuje się, że są jak dzieci we mgle. Mając 20 lat nie potrafią zrozumieć, że w kulturze, czyli rzeczywistości duchowej, emocjonalnej czy intelektualnej, która jest naszą prawdziwą rzeczywistością, obowiązują zupełnie inne prawa niż w świecie prawego kciuka. Materia, technologia narzuciły im sposób myślenia, który nie pasuje do ludzi. (Tadeusz Gadacz , filozof, religioznawca, prof. Collegium Civitas).
Komentarze