Dnia 25 kwietnia 2024 roku w Willi Lentza otwarta została bardzo uroczyście wystawa szczecińskiego Klubu Kolekcjonerów Sztuki zatytułowana Szczecin w malarstwie XIX/XX wieku. Wernisaż odbył się w obecności licznych widzów miejscowych i przybyłych z Anklam w Niemczech. Po przywitaniu gości przez Panią Dyrektor Willi Lentza Jagodę Kimber wystąpił Prezes Klubu Kolekcjonerów Pan Kryspin Pawlicz. Następnie głos zabrały konsultant naukowy dr Ewa Gwiazdowska i kurator wystawy Pani Renata Zdero. Część oficjalną zakończyła Pani Dyrektor Muzeów w Anklam z ramienia tamtejszego Urzędu Miasta.
Reprodukowane tu obrazy można obejrzeć na wystawie.
Otto Tarnogrocki, Widok od strony Odry na Stare Miasto, lata trzydzieste XX wieku, olej, płótno, własność prywatnaStarożytne przysłowie mówi: Inter arma silent Musae (W czasie wojny Muzy milczą)
A jednak są wyjątki od tej reguły, bo właśnie w okresie pierwszej wojny światowej, w 1916 roku, powołany został w Szczecinie Związek Artystów Pomorskich (Pommersche Künstlerbund).
Poświęcić mu trzeba kilka chwil, gdyż połowa artystów prezentowanych na obecnej wystawie należała do związku i ¾ wystawionych w Wili Lentza prac są ich dziełami. Tymi artystami są: współzałożyciele Związku: Eugen Dekkert, Hans Hartig i Otto Lang (potem występujący pod nazwiskiem Lang-Wollin). Na obecnej wystawie są też reprezentowani twórcy przyjęci później: Otto Tarnogrocki i Margarethe Wossidlo – w 1917; Otto Kuske – w 1922, Horst Bauer – w 1926, Max E.A. Richter – w 1939 i Willy Grube – w 1943.
Margarethe Wossidlo, Łodzie na Odrze, n dat., olej, płótno, własność prywatnaZwiązek został założony przez grupę czternastu współorganizatorów, pośród których prócz wymienionych byli: Ernst Kolbe znany twórca widoków Stargardu, malarz i grafik Franz Schütt, rysownik Paul Holz, rzeźbiarz Ludwig Manzel, twórca pomnika Sedina, wybrany na przewodniczącego zarządu związku. Gustav Milling został administratorem związku. Pozostali członkowie zarządu to Eugen Dekkert, Hans Hartig, Otto Lang, Oswald Polte, autor znanego widoku Rynku Siennego oraz rzeźbiarka Paula Riezler, żona dyrektora muzeum miejskiego (Museum der Stadt Stettin).
W pierwszej wystawie otwartej w 1916 roku wśród szczecińskich wystawców, a było ich jedenastu, znalazło się aż pięć kobiet: Elsa von Kullberg, Anna Mahlke, Elisabeth von Osterroth, Helene Rutkowsky i Margarethe Wossidlo
Willy Grube, W porcie szczecińskim, 1922, olej, płótno, własność prywatnaW 1917 roku, kiedy związek liczył już 39 członków, z okazji drugiej wystawy, Willy Ganske, dziennikarz i pisarz urodzony w Szczecinie w 1870 roku, czynny w Berlinie, napisał w dodatku do katalogu wystawy:
Po roku działalności związek dowiódł „zdolności do życia”. Udana wystawa w szczecińskim muzeum osiągnęła artystyczny i handlowy sukces. Szczeciński związek powołany został późno w porównaniu ze związkami w innych ośrodkach wspierającymi miejscową sztukę. Artyści, którzy wyrośli na Pomorzu rozproszyli się. Jednak dzięki powołaniu Związku Artystów Pomorskich (Pommersche Künstlerbund) mogą odnaleźć drogę do rodzinnych stron. A dzięki wystawie zorganizowanej w 1916 roku artystów i miłośników sztuki połączyła więź, która przyniesie dalsze efekty. Zastęp rodzimych talentów się powiększa i dołączają do związku twórcy urodzeni poza Pomorzem. Związek obejmuje twórców reprezentujących różne programy artystyczne i daje możliwość wystawiania młodym talentom.
Horst Bauer, Widok na Wały Chrobrego od strony Odry, 1913, olej, tektura, własność prywatnaZwiązek organizował wystawy co roku, a w latach drugiej wojny światowej częściej, aż do 1944 roku. W okresach wojennych liczba członków była nawet liczniejsza niż w okresach pokoju. W latach czterdziestych przewyższała sto osób. Na wystawach dominowało malarstwo plenerowe, obrazy malowane poza pracownią: pejzaże, widoki miasta, sceny rodzajowe. Malarstwo plenerowe miało korzenie w twórczości francuskiej realistycznej szkoły Barbizon i nurcie impresjonistycznym. Jednak zasada sztuki niemieckiej była inna niż francuskiej. Impresjoniści dążyli do wiernego oddania wrażeń docierających do ich oczu w chwili kiedy malowali, chcieli przedstawić obserwowaną rzeczywistość obiektywnie. Artyści niemieccy odzwierciedlając wrażenia z obserwacji natury dążyli do wyrażenia swojego ducha, ich malarstwo jest subiektywne.
Widok części ekspozycji Szczecin w malarstwie XIX/XX w. w Willi Lentza w Szczecinie, fot. Kryspin PawliczZatem oglądając zgromadzone na obecnej wystawie obrazy pomorskich malarzy czynnych przed wielu laty warto szukać w nich nie tylko doskonałego oddania pomorskiego pejzażu, widoków portowych i miejskich, północnego klimatu i pór dnia, charakterystycznego światłocienia, ale także odczuć i emocji, jakie towarzyszyły malarzom podczas tworzenia i które starali się odzwierciedlić w swych dziełach.
Szczeciński Klub Kolekcjonerów Sztuki zorganizował dotychczas siedem wystaw z własnych zbiorów. A poza tym zajmuje się przygotowaniem i publikacją tekstów i wydawnictw, udziałem w publikacjach wychodzących na Pomorzu, organizuje prelekcje i seminaria, wyjazdy studyjne na wystawy do muzeów w Polsce i Niemczech, rokrocznie bierze udział w wydarzeniu „Noc Muzeów”, współpracuje kolekcjonersko z instytucjami, udziela się w publicznym upamiętnianiu dziejów pomorskiej sztuki.
Eugen Dekkert, Na szczecińskim nabrzeżu rybnym, 1913, olej, karton, własność prywatnaSiedem dotychczasowych wystaw Klubu Kolekcjonerów rozpoczęła nieduża ekspozycja obrazów szczecińskiego weducisty, marynisty i pejzażysty Eugena Dekkerta, ucznia Augusta Ludwiga Mosta. Odbyła się w salach Starej Rzeźni na Łasztowni w okresie 1–21. sierpnia 2015. Był to jednocześnie początek funkcjonowania Klubu. Impulsem do organizacji wystawy była 150 rocznica urodzin artysty. Otwarcie uświetniło wprowadzenie przygotowanie przez dr Bogdanę Kozińską, wiele lat kierującą Muzeum Historii Szczecina, Oddziału Muzeum Narodowego w Szczecinie, w którym zgromadziła liczne obrazy Dekkerta oraz przebadała jego biografię i twórczość.
Otto Kuske, Łasztownia przy Moście Kłodnym, okres międzywojenny, olej, płótno, własność prywatnaPo dwu latach Klub zorganizował wystawę „Sztuka dawna w zbiorach kolekcjonerów szczecińskich”. Wystawę otwarto w salach Zamku Książąt Szczecińskich 3. sierpnia 2017 roku. Reprezentacyjne obszerne pomieszczenia zamku pomieściły 160 dzieł. Ekspozycję zaaranżowaną przez Renatę Zdero obejrzało około 3 tysięcy widzów. Promocję tego przedsięwzięcia zapewnił plakat, folder pióra Renaty Zdero i wywiad prezesa Kryspina Pawlicza i wiceprezesa zarządu Marka Wyłupka dla TV Pomerania. Wernisażowi i finisażowi towarzyszyły prelekcje, oprowadzanie jak i wystąpienie konserwatora obrazów mgr Małgorzaty Zyzik.
Trzecia wystawa Klubu odbyła się w Gryfinie, w Centrum Informacji Turystycznej od 30 kwietnia do 19 maja 2018 roku. Marek Wyłupek był kuratorem ekspozycji „Kobieta w malarstwie dawnym. Portret i akt”. Wernisaż uświetnił pokaz dwu portretów z XVII wieku i rzeźby gabinetowej Twarz zawoalowana wykonanej przez Igora Mitoraja w 1977 roku. Wystawiono nie tylko obrazy, ale i rysunki, m.in. Jacka Malczewskiego. Termin wystawy pozwolił zaprezentować ją w ramach „Nocy Muzeów”.
Otto Lang-Wollin, Żaglowiec na wodach Zalewu Szczecińskiego, n dat., olej, płótno, własność prywatnaNastępna, czwarta wystawa także odbyła się „w terenie”. W Muzeum Regionalnym w Wolinie w sezonie letnim, od maja do sierpnia 2018 roku pokazano 32 obrazy. Ich tematem był właśnie Wolin, a oprócz członków Klubu wystawcami zostali inni prywatni kolekcjonerzy. Najliczniej reprezentowanym artystą okazał się Otto Lang-Wollin, który tworzył głównie w tym mieście i jego pejzażowi poświęcił wiele prac. Wystawę upamiętniono w okolicznościowym albumie.
Zgromadzony przez kolekcjonerów obszerny zbiór obrazów związanych z Wolinem spowodował, że także piąta wystawa odbyła się w tamtejszym muzeum. Dla tej placówki była to też okazja by zaprezentować Wolin nie tylko jako ośrodek archeologiczny ale i miejsce atrakcyjne krajobrazowo, które Otto Lang-Wollin obrał jako siedzibę swojej pracowni artystycznej podążając ścieżką francuskich twórców malarstwa plenerowego, którzy szukali motywów na wolnym powietrzu, z dala od wielkomiejskiego zgiełku. Wystawa „Wolin w oczach Otto Lang-Wollina” otwarta 26. kwietnia 2019 roku objęła 23 obrazy, a towarzyszył jej album wydany przez muzeum. Obejrzeć można ją było również w ramach „Nocy Muzeów”.
Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Stargardzie udostępniło kolekcjonerom swoje wnętrza podczas szóstej wystawy Klubu otwartej 17 października 2019 roku. Jej tytuł – „Cztery pory roku. Pomorze w malarstwie Ernsta Kolbe (1876–1945)” – wyjaśnia, dlaczego właśnie to pomorskie miasto wybrano na miejsce ekspozycji. Kolbe pracował w Stargardzie, a jego najbardziej znany obraz prezentuje nastrojowy fragment stargardzkiego Starego Miasta. Tym razem członkowie Klubu, którzy pokazali dziewięć prac, byli współuczestnikami wystawy sprowadzonej z Westpreussisches Landesmuseum w Warendorf.
Hans Hartig , Ponury poranek w porcie, 1910, olej, karton, własność prywatnaSiódma wystawa Klubu odbyła się 6. października 2023 roku w Gminnym Klubie Kultury w Karnicach. Towarzyszyła seminarium poświęconemu Hansowi Hartigowi zorganizowanemu z okazji 150 rocznicy jego urodzin. Karnice wybrano jako miejsce uczczenia tego okrągłego jubileuszu, ponieważ wieś była jedną z pomorskich miejscowości, w których artysta tworzył. Mieszkał tam na plebanii, u pastora, którego znał z czasów szkolnych, prowadził letnią pracownię i kursy dla adeptek sztuki.
Kolekcjonerzy pokazali na tej wystawie nie tylko obrazy Hartiga, ale i jego grafikę, artystyczne pocztówki z reprodukcjami jego dzieł oraz publikacje.
Wystawie Szczecin w malarstwie XIX/XX wieku życzymy sukcesu – wielu zwiedzających i dobrego przyjęcia przez widzów.
Komentarze