Słownik

Wykorzystuje farby akrylowe i jest alternatywą dla malarstwa olejnego. Jest to także technika wygodniejsza niż akwarela i gwasz. Malowanie tymi farbami jest łatwiejsze, ponieważ kolory można mieszać i dokonywać retuszy. Trudniej jednak uzyskać w tej technice wrażenie ulotności, tak charakterystycznej dla akwareli. Farby akrylowe dają nieco mniej swobody (niż farby olejowe) w nadawaniu obrazom faktury, […]

Technika druku wklęsłego, zwana również kwasorytem. Polega na wykonaniu rysunku na specjalnej płytce cynkowej lub miedzianej, pokrytej cienką warstwą kwasoodpornego werniksu (czyli szlachetnego lakieru stosowanego do celów artystycznych, malarskich). Rysunek wykonany za pomocą igły poddaje się trawieniu kwasem. Następnie, po wytrawieniu i wyczyszczeniu, płytkę pokrywa się farbą drukarską, która zostaje wtarta w miejsca wyżłobione. Odbitki […]

To nazwa farby malarskiej rozpuszczalnej w wodzie, to także technika malowania oraz określenie obrazu namalowanego takimi farbami. Akwarela jest jedną z najtrudniejszych technik malarskich i wymaga od artysty dużej precyzji, ze względu na trudności w dokonywaniu poprawek: nie można usunąć namalowanego fragmentu i niemożliwe jest krycie farbą. Charakterystyczną cechą akwareli jest jej transparentność i dlatego […]

To technika wytrawiania, polegająca na pokryciu płytki metalowej kalafonią (rodzaj żywicy uzyskanej z drzew iglastych po oddestylowaniu z niej terpentyny) lub proszkiem asfaltowym, które po podgrzaniu stapiają się i przylegają do powierzchni płytki. Artysta zasłania wybrane fragmenty werniksem (przezroczysta, gł. żywiczna substancja) i trawi odsłonięte płaszczyzny metalu kwasem azotowym. Uzyskana taką metodą odbitka charakteryzuje się […]

(Farby alkidowe) podobnie jak farby akrylowe pozwalają na wykorzystanie technik tradycyjnego malarstwa olejnego (np. laserunek) przy jednoczesnym skróceniu czasu schnięcia, a tym samym ich wykonania. Szeroka gama dostępnych kolorów i umiarkowana cena zachęciła wielu artystów do sięgnięcia po ten typ farb. Farby alkidowe produkowane są na bazie polimeryzowanych olejów roślinnych. Schną pod wpływem utleniania uzyskując […]

(Z fr. assemblage – gromadzenie, zbiór, zbieranie) to przestrzenna odmiana kolażu; polega na zestawieniu, komponowaniu przedmiotów gotowych, specjalnie przygotowanych, wybranych przez artystę stanowiących wedle zamysłu rodzaj aranżacji rzeźbiarskiej zwracającej uwagę na relacje między jej elementami. Początkowo pierwsze tego typu realizacje wykorzystywały miejsca ubogie, opuszczone budynki, przestrzenie poprzemysłowe, niezwiązane ze sztuką. W ten sposób wprowadzano ją […]

Blejtram – krosno malarskie. To połączone profilowane listwy drewniane, na które naciąga się i mocuje płótno malarskie. Blejtram powinien być wykonany z dobrze wysuszonego drewna (najczęściej sosnowego). Stosowane są dwa rodzaje profili listew blejtramowych: profil z tzw. piórem oraz profil skośny. Kształt listwy blejtramowej jest bardzo ważny – zapobiega bowiem przyleganiu powierzchni podobrazia do listwy […]

(Wym. kolaż) to technika plastyczna, polegająca na tworzeniu kompozycji artystycznej z różnych materiałów (np.: przedmiotów codziennego użytku, gazet, zdjęć, tkanin) i łączenia ich w całość na wybranym podłożu (płótno, papier, blacha) przy użyciu klasycznych technik plastycznych (farby akrylowe, olejne, gwasz, itp.). Collage był znany już w starożytnych Chinach, a wiek XX wprowadził go do arsenału […]

(Wym. daibon) to znak towarowy znanego na całym świecie nowatorskiego rozwiązania w zakresie produkcji wielowarstwowych płyt aluminiowych perfekcyjnie wykończonych o niezwykle gładkiej powierzchni. Dzięki swej strukturze płyty można dowolnie formować np. wyginać. Ta właściwość płyty i jej łatwość lakierowania powoduje, że znajduje zastosowanie nie tylko w przemyśle i budownictwie, ale także w reklamie, w oprawie, […]

Obejmuje wszystkie wydruki drukarkowe czarno-białe i barwne.

Jego techniki polegają na takim spreparowaniu matrycy, aby część niepokryta rysunkiem była odporna na przyjmowanie farby drukarskiej; najczęściej wykorzystuje się w:litografii, cynkografii, monotypii.

Wszystkie te nazwy oznaczają  praktycznie to samo – technika druku XX wieku powstała w USA, polegająca na nakładaniu szablonu na metalową lub gęsto tkaną siatkę z włókien naturalnych albo syntetycznych naciągniętą na ramę. Najpierw artysta przygotowuje projekt grafiki, potem wykonuje wg niego szablon, który polega na zakryciu otworków w siatce sitodrukowej. Wykonanie odbitki polega na […]

Jego techniki polegają na żłobieniu lub trawieniu w matrycy linii i płaszczyzn, które odbiją się na papierze. Stosuje się: techniki suche (inaczej – ryte): miedzioryt, staloryt, sucha igła (suchoryt), ceratoryt, kamienioryt, mezzotinta (zwana też sztuką czarną), techniki trawione: akwaforta, akwatinta, miękki werniks, odprysk, heliograwiura, fluoroforta, techniki metalowe – te z technik suchych i trawionych, które […]

Jego techniki polegają na żłobieniu w matrycy linii i płaszczyzn, które mają pozostać niewydrukowane – na odbitce ślad pozostawią wypukłe części formy drukowej; najczęściej stosowane to: drzeworyt, kamienioryt, linoryt, gipsoryt, cynkoryt, fleksografia.

To najstarsza technika graficzna – technika druku wypukłego, w której wykorzystuje się gładką deseczkę z twardego drewna, pokrytą białą temperą. Następnie szkicuje się rysunek i na jego podstawie wycina się dłutem, rylcem lub nożykiem linie, które na odbitce mają pozostać białe. Na tak przygotowaną deseczkę nanosi się farbę, która pokrywa tylko miejsca wypukłe. Odbitki wykonuje […]

Zwana jest także emalią artystyczną – to technika pokrywania metalu szkliwami z minerałów (takich jak: glina, kreda, piasek), barwnych pigmentów (kryjące substancje barwiące) i boraksu (topnika, który wykorzystywany jest w przemyśle do produkcji szkła, szkliwa i ceramiki). Historia emalii sięga czasów starożytnych. Zazwyczaj kojarzymy emalię z małymi formami jubilerskimi, lub jako materiał inkrustowania biżuterii czy […]

(Z ang. otoczenie, środowisko) – to rodzaj instalacji polegającej na stworzeniu artystycznej przestrzeni autorskiej, która prowokuje, zaczepia, szokuje człowieka. Prekursorami byli dadaiści i surrealiści, następnie pop – art rozwinął ten rodzaj wypowiedzi sztuki współczesnej. Pierwszy w Polsce environment odbył się w Warszawie (1958) w formie wystawy Wojciecha Fangora i Stanisława Zamecznika: Studium przestrzeni.

To odbitki barwne.

To odbitki (papierowy pozytyw) monochromatyczne, czyli w obrazie wykorzystana jest jedna barwa o różnych odcieniach.

To technika graficzna polegająca na wycięciu rylcami lub dłutkami rysunku w specjalnie przygotowanej płycie gipsowej, pokryciu farbą części wypukłych i odbiciu na papierze. Jest to technika druku wypukłego, więc partie wyżłobione pozostają białe, natomiast części wypukłe tworzą odbitkę. Ze względu na dużą kruchość płyty gipsowej, odbitki wykonywane są bez użycia prasy drukarskiej.

To jeden z podstawowych obok malarstwa i rzeźby działów sztuk plastycznych. Obejmuje techniki pozwalające na powielanie rysunku na papierze lub tkaninie z uprzednio przygotowanej formy. Zależnie od funkcji rozróżniamy grafikę artystyczną zwaną też warsztatową oraz grafikę użytkową (stosowaną).

Wyróżnia się skupieniem w rękach artysty całego procesu twórczego od projektu przez wykonanie matrycy do wykonania odbitek — rycin, które mają wartość oryginalnych dzieł sztuki. Liczba odbitek uzyskanych z jednej płyty zależy od techniki. Powstaje metodami tradycyjnymi i jest wynikiem ręcznego przeniesienia rysunku artysty z matrycy lub płyty graficznej na papier lub inne podłoże. Twórca […]

To dziedzina grafiki i drukarstwa artystycznego wykorzystywana w celach użytkowych. Związana jest z rynkiem wydawniczym i reklamą: plakat, ilustracje, druki okolicznościowe, magazyny, gazety, znaczki pocztowe, banknoty, ekslibrisy i liternictwo. Techniki graficzne można podzielić na trzy podstawowe grupy ze względu na sposób opracowania matrycy (np. cięcie, trawienie) i materiał, z którego jest zrobiona (np. drewno, gips, […]

Wieloelementowa realizacja artystyczna w konkretnej przestrzeni (miejscu, obiekcie itp.) zastanej lub konstruująca taką przestrzeń. Instalacje wykorzystują wszelkie materiały i media. Ze względu na operowanie przestrzenią wywodzą się z doświadczenia rzeźby i związane są z rozwojem sztuki w drugiej połowie XX wieku. Instalacja może być czasowa lub stała. Prace instalacyjne zostają umieszczone w pomieszczeniach wystawowych, takich […]

Jest techniką graficzną należącą do druku wklęsłego. Jest to odmiana litografii i wykonuje się go na kamieniu litograficznym. Rysunek jest ryty na wypolerowanej powierzchni kamienia litograficznego, który wcześniej należy lekko zatrawić roztworem kwasu azotowego. Następnie powierzchnię kamienia pokrywa się roztworem gumy arabskiej. Po wysuszeniu gumy można rozpocząć rysowanie specjalna igłą. Rysunek wykonuje się poprzez nacinanie […]

Technika graficzna, wykorzystywana w grafice warsztatowej, grafika strukturalna. Polega na wykonywaniu odbitek z wcześniej przygotowanej matrycy wykonanej w technice kolażu. Do sklejki, metalowej płyty, lub tektury, przykleja się różnego rodzaju materiały, struktury. Mogą to być kawałki tkanin, płócien, papieru, tektury, żwiru, liści etc. Następnie tak wykonany kolaż impregnuje się lakierem, bądź klejem, tak aby przy […]

Materiał do rysowania wykonany z naturalnego węglanu wapnia w formie pałeczek, czasem w drewnianej oprawie. Do prac artystycznych używa się go jak węgla i wymaga względnie szorstkiego papieru. Rysunki szkicowe zwykle wykonuje się na ciemnych tabliczkach lub podłożu prowizorycznym. Ponieważ kreska wykonana kredą nie jest trwała, do utrwalenia rysunków na papierze stosuje się rozpylone mleko […]

Cieniowanie i nakładanie warstw koloru, często jednolitej barwy, za pomocą pędzla, piórka lub rapidografu. Technika ta ma na celu pogłębienie przestrzenności i plastyczności dzieła. Służy także do podkolorowania rysunku konturowego, wykonywania ciemnych partii (cieniowanie plamą) oraz stworzenia efektów światłocieniowych. Jest często stosowana przy malowaniu akwarelami, tuszem i pastelami. Lawowanie daje bardzo dobre efekty przy malowaniu […]

To technika druku wypukłego, podobna do drzeworytu, lecz matrycę stanowi nie drewniany klocek, ale płytka z linoleum. Na powierzchnię płytki nanosi się rysunek, a następnie wycina przy użyciu różnego rodzaju dłutek i noży (w celu uzyskania czarnego rysunku na białym tle, należy w płytce wyciąć elementy tła). Wypukłe części matrycy pokrywa się farbą drukarską, nakłada […]

Jest techniką graficzną należącą do druku płaskiego. Matrycą w tej technice jest kamień litograficzny – kamień wapienny. Rysunek wykonuje się na wyszlifowanej powierzchni kamienia, kredką litograficzną bądź tuszem. Wapień jest podatny na zatłuszczenie, więc chłonie tłuszcz zawarty w kredce lub tuszu litograficznym. Rysunek wykonany na kamieniu powinien być pozostawiony na dwa, trzy tygodnie i pokryty […]

Technika druku wklęsłego, suchego, czyli niewymagająca trawienia. Na odpowiednio przygotowanej płytce miedzianej, równomiernie podziurawionej specjalnym narzędziem – chwiejakiem, który nadaje płytce chropowatość, wykonuje się rysunek przez wygładzanie powierzchni specjalnym gładzikiem. Bardziej wygładzone elementy tworzą potem na odbitce jaśniejsze plamy, ponieważ przyjmują mniej farby drukarskiej. Wykonane odbitki przedstawiają łagodne przejścia od czerni do bieli, półtony, co […]

To najstarsza technika druku wklęsłego (stosowana już w XV w.), w której rysunek zarysowuje się igłą na płytce miedzianej, najczęściej zagruntowanej – linie są wtedy wyraźnie widoczne. Rysunek żłobi się następnie rylcami, płytkę poleruje, lekko podgrzewa, pokrywa farbą i starannie usuwa jej nadmiar, tak że farba pozostaje tylko w zagłębieniach. Wzór z płytki odbija się […]

Ze względu na sposób tworzenia monotypię zaliczamy do grafiki artystycznej. Jej wyjątkowość polega na tym, że po przygotowaniu kompozycji na płycie metalowej lub szkle (farby olejne lub drukarskie) artysta otrzymuje tylko jedną (sic!) odbitkę na papierze. W praktyce cała farba zostaje przeniesiona na papier. Pamiętajmy, że tyle ile kolorów widzimy na monotypii, tyle matryc musiał […]

Nazwa pochodzenia hiszpańskiego, oznaczająca w skrócie dzieło dekoracyjnego malarstwa ściennego, najczęściej monumentalne. Malowidła takie, w zależności od intencji twórcy, mogą mieć na celu impresję odbiorcy lub reklamę jakiegoś produktu. Murale można zdefiniować jako wielkoformatową grafikę na ścianach budynków.

To technika posługująca się farbami olejnymi. Polega na pokrywaniu naprężonego i zagruntowanego płótna, gładkiej deski lub innej powierzchni (podobrazia, czyli podłoża malarskiego w malarstwie sztalugowym) farbami, składającymi się z oleju lnianego (lub rzadziej innych roślinnych olejów schnących, np. konopnych, makowych) i odpowiednich pigmentów. Sporadycznie stosowany był też wosk, który pełnił funkcję stabilizatora spowalniającego oddzielanie się […]

Narzędzie do pisania lub rysowania na papierze lub drewnie, zwykle cechuje się czarnym lub ciemnoszarym kolorem pisma oraz możliwością starcia naniesionego za jego pomocą napisu. Praca namalowana ołówkiem musi być osłonięta szkłem, które chroni przed kurzem, wilgocią i wszelkimi zabrudzeniami.

To pałeczki zrobione z mielonego pigmentu, kredy lub glinki i spoiwa. Mają bardzo bogatą paletę barw, ale można również samodzielnie mieszać kolory na podłożu, dla uzyskania odpowiedniej tonacji. Istnieją różne rodzaje pasteli: pastele miękkie to sztyfty o przekroju okrągłym; można je rozcierać i mieszać, gdyż są kruche, dają wyraziste kolory, efekt aksamitnej gładkości, bez połysku, […]

To podłoże malarskie – powierzchnia, na której twórca tworzy swoje dzieło. Może być lniane, bawełniane, papierowe, ceramiczne, metalowe, może być nim nawet ludzkie ciało. To właśnie podobrazia bawełniane i lniane  są nabijane na krosno malarskie. Płótno, by mogło pełnić funkcję podobrazia musi wcześniej być poddane odpowiedniej obróbce. Dekatyzacja (obkurczenie włókien, stabilizacja rozmiaru), prasowanie, usunięcie węzłów […]

Kompozycja linii wykonana na płaszczyźnie, polegająca na nanoszeniu na powierzchnię walorów wizualnych przy użyciu odpowiednich narzędzi. Narzędziem rysunkowym może być wszystko co jest twarde i pozostawia ślad na płaszczyźnie. Do najbardziej popularnych należą: ołówek, węgiel, tusz rozprowadzany przy pomocy pędzla lub patyka, sangwina (czerwono-brunatna kredka używana do tworzenia szkiców lub rysunków, nazwa pochodzi od łacińskiego […]

Jest jedną z dyscyplin zaliczanych do sztuk plastycznych. Od malarstwa i grafiki odróżnia ją trójwymiarowość, to znaczy, że należy ją oglądać ze wszystkich stron. Rzeźba może się charakteryzować także fakturą (w zależności od użytego materiału) lub kolorem (tzw. rzeźba polichromowana). Może być również klasyfikowana ze względu na swoją skalę (np. miniaturowa lub monumentalna). Sposób wykonania […]

Powstają w wyniku sukcesywnego wybierania materiału. Najczęściej spotykanym gatunkiem drewna, z którego wykonywane są rzeźby na terenie Polski jest lipa. Przyjmuje się, że wszystkie drzewa liściaste mogą stanowić materiał dla rzeźbiarza. Drzewa iglaste natomiast, poza nielicznymi przypadkami, nie są wykorzystywane do tworzenia rzeźb, ze względu na łykowatość, dużą żywiczność, oraz tendencję do rozwarstwiania się materiału […]

Technika fotograficzna polegająca na charakterystycznym, brązowym barwieniu odbitek. Pierwotnie była stosowana do zwiększenia trwałości odbitek. Obecnie coraz częściej wykorzystuje się programy komputerowe do symulacji sepii.

Jest jedną z technik drukarskich. Została wynaleziona w Japonii i pierwotnie służyła ozdabianiu tkanin. Matryca wykorzystywana do tworzenia druku to zwykle rama z naciągniętą specjalną tkaniną (sito), szablon tworzy utwardzona warstwa światłoczuła, nieprzepuszczająca farby, stanowiąca negatywowy obraz drukowanego wzoru. Elementem drukującym formy drukowej są niezakryte oczka siatki sitodrukowej, przepuszczające farbę. Przygotowane do druku sito umieszcza […]

Dziedzina sztuki tworzona w miejscu publicznym, najczęściej na ulicy w formie bezprawnej ingerencji. Termin zawiera w sobie tradycyjne graffiti, lecz często jest użyty dla odróżnienia aktywności artystycznej w przestrzeni miejskiej od wandalizmu.

Stanowi tradycyjne medium dla artystów. Na weneckiej wyspie Murano, uznawanej za światowe centrum szkła, od XIII wieku nadal utrzymywana jest tradycja precyzyjnego i kolorowego hutnictwa i dmuchanego szkła weneckiego. Niewątpliwie najwięcej różnorodnego szkła artystycznego wyrabia się obecnie w Stanach Zjednoczonych. Amerykańskie, indywidualne hutnictwo szkła artystycznego pochodzi jeszcze z czasów kolonialnych, kiedy to wytapiano przedmioty gospodarstwa […]

Dyscyplina sztuki wykorzystująca ruchome obrazy lub dźwięki przekazywane za pomocą techniki telewizyjnej. Rozwinęła się w latach 60. i 70. XX wieku i jest nadal praktykowana. Wywodzą się z niej instalacje wideo. Nazwa video art pochodzi od taśmy wideo, która była najczęściej używana we wczesnych latach rozwoju sztuki wideo. Obecnie możliwości techniczne pozwalają zapisywać obrazy na […]

Zdarza się, że sposób tworzenia lub wykorzystanie materiału jest wymyślone przez artystę i stanowi jego oryginalną i niepowtarzalną metodę. Wtedy twórca ma prawo napisać: technika własna, lub technika mix.

Technika malowania wykorzystująca farby temperowe. Malarstwo to, znane od starożytności, było wiodącą techniką w okresie średniowiecza. Współcześnie farby temperowe są często wykorzystywane, bo schną stosunkowo szybko i nie wymagają gruntowania, nadają się więc do malowania na płótnie, desce i na zwykłym papierze. Tempera to najczęstsza i najtrwalsza, obok woskowej, technika, w której spoiwo barwników jest […]

Rysunek wykonany węglem drzewnym to jedna z najstarszych technik. Węgiel stosowany jest do tworzenia prac niewymagających odwzorowania szczegółów. Podczas rysowania stosuje się technikę rozmazywania szkiców za pomocą gumki, chleba, szmatki albo dłoni, a ostateczny efekt zależy również od użytego papieru – gładkiego lub szorstkiego. Praca wykonana węglem musi być osłonięta szkłem, które chroni przed kurzem, […]