Z jakiego powodu większą popularnością i uznaniem cieszy się malarstwo, grafika czy rysunek niż rzeźba? To pytanie zadałam sobie po obejrzeniu intrygującej wystawy rzeźb Kazika Gąsiora w Galerii Kapitańskiej w Szczecinie. Już w 1959 roku Henry Moore w swoim artykule „Uwagi o rzeźbie” tak uzasadnia tę sytuację: „Nawiązanie kontaktu z rzeźbą zależy od posiadania zdolności reakcji na formę trójwymiarową. Oto zapewne, dlaczego rzeźba została uznana za najtrudniejszą ze sztuk. Z pewnością nastręcza ona większe trudności, niż dzieła które wymagają kontaktu z formami płaskimi, kształtami wyłącznie dwuwymiarowymi. Istnieje o wiele więcej ludzi „ślepych na formę” niż na kolor.” Mając na względzie te właśnie spostrzeżenia będziemy leczyli się z braku zauważania formy – czas najwyższy.
Tajemnica tworzenia Gąsiora
Każdy kto choć raz zobaczył jego rzeźby jest pod ich wrażeniem i ma dobre przeczucie, że jest to niezwykle ciężka praca, by uzyskać tak spektakularne rezultaty estetyczne. Każdy też, ale to absolutnie każdy pragnie zadać artyście to samo pytania: jak Pan to robi?
Kazik Gąsior, Ślady 3, fr., dąb/granit, Galeria Kapitańska w Szczecinie, 29.06/11.07.2023, foto: Jolanta GramczyńskaMoże z czasem, może kiedyś w sprzyjających warunkach będziemy mieli szansę się dowiedzieć i otrzymać odpowiedź. Dzisiaj jednak artysta pragnie zachować ją w tajemnicy. I to ma swoją zaletę, bo Kazik Gąsior jest twórcą odrębnym poprzez sposób doboru materii rzeźbiarskiej i autorskiej metody tworzenia.
Rzeźbiarska poetyka Gąsiora
Niewątpliwym sukcesem artysty jest to, że osiągnął swój indywidualny styl poprzez nowatorskie scalenie – połączenie w jedną całość, dwóch tak różnych materiałów – granitu i drewna dębu. A trzeba wiedzieć, że ze względu na ich koszt i trudności w obróbce rzeźby z tych materiałów powstają rzadko.
Kazik Gąsior, Rozwód, dąb/granit, Galeria Kapitańska w Szczecinie, 29.06/11.07.2023, foto: Jolanta GramczyńskaCzasami artysta dokłada trzecią składową. To również materia naturalna – bursztyn najczęściej nieszlifowany, który swoim „pochodzeniem” lokuje się między drewnem a kamieniem. Dzięki tym właściwościom pełni rolę swoistego rodzaju rozjemcy, mediatora, którego celem jest doprowadzenie do współistnienia, lub połączenia, a innym razem pogodzenia wydawałoby się spraw, zjawisk czy rzeczy niemożliwych do zaistnienia – a jednak – w rzeźbach Gąsiora niemożliwe przybiera materialną postać.
Kazik Gąsior, Złamane serce, dąb/granit/bursztyn, Galeria Kapitańska w Szczecinie, 29.06/11.07.2023, foto: Jolanta GramczyńskaBy otrzymać zespolenie tak dwóch różnych materii, jak ogień i woda artysta poddaje je drobiazgowej i precyzyjnej obróbce schodząc do poziomu ich elementarnych struktur. Wybór twardego materiału (granit i dąb) ma również znaczenie formalne i symboliczne, i to odgaduje intuicyjnie odbiorca.
Sztuka wybitna – jak ją poznać?
Po czym poznać wybitnego artystę? Czym charakteryzuje się dzieło wybitne niezależnie od epoki, w której powstało? Świetną wskazówkę w tej materii daje, moim zdaniem, cytowany już wcześniej Henry Moore – wybitny angielski rzeźbiarz, grafik i rysownik XX wieku, przedstawiciel abstrakcji organicznej. Tak pisał: „Sztuka wybitna zawiera zarówno elementy abstrakcyjne jak i surrealistyczne, podobnie jak klasyczne i romantyczne – porządek i niepokój, intelekt i wyobraźnię, świadomość i podświadomość. Obie strony osobowości artysty muszą odegrać swoją rolę. Sądzę, że tworzenie rzeźby lub obrazu może wywodzić się z każdej z tych stron.”(Henry Moore, Uwagi o rzeźbie, tłum. Mariusz Tchorek, Struktury nr 7, 30.11.1959).
Kazik Gąsior, Koniec, dąb/granit, Galeria Kapitańska w Szczecinie, 29.06/11.07.2023, foto: Jolanta GramczyńskaRzeźby Gąsiora mieszczą się w nurcie abstrakcji i to organicznej (czyli nawiązującej do natury) z jakże częstą domieszką surrealistycznych osobistych wizji, które znajdują swą materializację w bryle rzeźby. Jego prace z jednej strony są klasyczne, w rozumieniu jako doskonałe warsztatowo. Z drugiej zaś cechuje je nowoczesna syntetyczna forma – zmaterializowana esencja uczuć, myśli, doświadczeń, rozterek, emocji, zdarzeń – ujarzmiona w przestrzeni trójwymiarowej.
Kazik Gąsior, Równowaga, dąb/granit, Galeria Kapitańska w Szczecinie, 29.06/11.07.2023, foto: Jolanta GramczyńskaFormą bryły i fakturą na jej powierzchni, często bogatą detalem powstałą w wyniku zegarmistrzowskiej niemal precyzji działania artysty, skryty jest pierwiastek tajemnicy, który każdy uważny i wrażliwy odbiorca może odkryć na swój prywatny użytek, w swojej duszy i umyśle.
Co ma wspólnego Gąsior z Brâncuși?
Imię Constantina Brâncușiego (1876 – 1957) nosi Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Szczecinie. To właśnie ten artysta dał początek abstrakcji organicznej i podstawy rzeźby nowoczesnej. I mimo, że przedstawiane rzeźbiarskie światy Brâncușiego i Gąsiora różnią się między sobą to jednak mają wiele wspólnego, bo chociaż obaj pochodzili z różnych krajów ( Rumunia i Polska), ale: żył/ żyje i tworzył/ tworzy w Paryżu rzeźbę abstrakcyjną, wybrał/ wybiera oryginalny materiał rzeźbiarski, był/ jest perfekcjonistą w traktowaniu materii rzeźbiarskiej. Każdy z nich stworzył odrębny świat dzięki swojej rzeźbie o niepowtarzalnych i wysokich walorach estetycznych.
Kazik Gąsior, Ślady 4, dąb/granit, Galeria Kapitańska w Szczecinie, 29.06/11.07.2023, foto: Jolanta GramczyńskaPo czym poznaje się wielkość artysty?
Kazik Gąsior jest samoukiem. Podpatrując górali zaczynał od strugania świątków. Jak trzeba być zdeterminowanym, by iść własną drogą, nieustannie rzeźbić i poszukiwać intuicyjnie swojego przeznaczenia twórczego. Jak trzeba być upartym, by wytrwać. Ile trzeba znieść mieszkając w obcym państwie i będąc nikomu nieznanym mimo to wznieść się na wyżyny sztuki najprawdziwszej. Gdy słyszę takie historie przypomina mi się historia życia i twórczości Vincenta van Gogha – na szczęście zakończenie już dzisiaj to wiadomo będzie całkiem inne! Na szczęście. Więcej informacji i wypowiedzi samego artysty znajdziecie na FB blogowym.
Co stanowi o wartości sztuki Kazika Gąsiora?
Każdy otwór w kamieniu, czy w drewnie, każda forma scalenia obu materii, lub dodanie tej trzeciej, każdy ślad narzędzi w i na bryle jest świadectwem głęboko przemyślanej koncepcji przy jednocześnie zachowanej spontaniczności. Jak to jest możliwe? A jednak.
Kazik Gąsior, fragment rzeźby, dąb/granit/ bursztyn, Galeria Kapitańska w Szczecinie, 29.06/11.07.2023, foto: Jolanta GramczyńskaWartością tej sztuki jest ludzka i psychologiczna zawartość i mimo, że przybrała postać abstrakcyjnej prezentacji to ładunek jej jest tak silny, że z ogromną mocą oddziałuje na odbiorcę i nie pozostawia obojętnym. W taki to sposób jego dzieła konkretyzują ludzkie uniwersalne doświadczenia: przeżycia, uczucia i emocje, ważne sytuacje życiowe i ulotne chwile, zdarzenia losowe i to, co nieuchronne. Nic też dziwnego, że po ich obejrzeniu na długo pozostają w pamięci i chce się o nich rozmawiać.
Gdzie można obejrzeć rzeźby Gąsiora?
Między 29.06 a 11.07.2023 w Galerii Kapitańskiej w Szczecinie przy ul. Kapitańskiej 2.
Komentarze